“Vluchtelingen zijn professionals die toevallig ergens anders geboren zijn” – bij Refugee Talent Hub roepen we dit al tijden. En het lijkt erop dat – gelukkig – steeds meer mensen en organisaties dit zo zien.

Gelukkig, want er is nogal wat aan de hand in de wereld. Onlangs bereikten we het diepterecord van meer dan 110 miljoen ontheemden wereldwijd (bron: UNHCR). Ruim 35 miljoen mensen vallen onder de noemer ‘vluchteling’, omdat zij naar een ander land reizen voor veiligheid. Deze cijfers kunnen we verder afpellen, maar het lijkt mij duidelijk waar het op neer komt: veel mensen zijn op zoek naar een veilige plek, waar zij hun leven weer kunnen oppakken. In Nederland gaat het om ongeveer 105.000 vluchtelingen, plus zo’n 90.000 Oekraïeners.

Tegelijkertijd blijft het aantal vacatures hoog: “In het eerste kwartaal van 2023 is de werkloosheid licht afgenomen en het aantal banen opnieuw toegenomen. Er waren 2 duizend werklozen minder dan een kwartaal eerder en er kwamen 63 duizend banen bij. Het aantal openstaande vacatures bleef gelijk. Daarmee blijft de spanning op de arbeidsmarkt hoog. Tegenover elke 100 werklozen stonden in het eerste kwartaal 122 vacatures,” aldus het CBS. Waar organisaties misschien ooit de luxepositie hadden om niet te hoeven nadenken over andere doelgroepen of andere manieren van werven, is dat nu wel verdwenen.

Tel daarbij op de vergrijzing en de roep om specifiek geschoolde arbeidskrachten (onlangs in diverse kranten; waaronder het FD en NRC) en je weet dat die arbeidsmarkttekorten niet van de ene op de andere dag weggewerkt zijn. Dan zóu je dus zeggen dat het aannemen van al die statushouders in ons land een no-brainer is.

Toch blijkt de praktijk weerbarstiger

55% van de vluchtelingen die naar Nederland komt, heeft na 7,5 jaar nog steeds geen duurzaam betaald werk gevonden. Oekraïeners komen sneller aan de slag (in november 2022 had zo’n 80% van deze groep al een baan gevonden).

De belemmeringen zitten op drie niveaus: persoonlijk, organisatorisch en maatschappelijk. De factoren versterken elkaar onderling en vormen gezamenlijk een moeilijk te doorbreken geheel: het zgn. canvas plafond. Individuele factoren zijn bijvoorbeeld de beheersing van de Nederlandse taal, de kennis over de gang van zaken in het Nederlandse bedrijfsleven en het ontbreken van een professioneel netwerk. Het wervingsproces, HR-systemen die mensen met een gat van meer dan twee jaar op het CV eruit filteren, of een niet-inclusieve werkvloer zijn voorbeelden van factoren aan de organisatiekant. De bredere maatschappelijke beeldvorming en het sociaal-politiek klimaat daarnaast een belangrijke rol. En wetten en regels belemmeren de toegang tot werk - voor asielzoekers maar ook voor statushouders. Al met al maken deze factoren het dus lastig voor nieuwkomers om aan het werk te komen. En voor werkgevers om medewerkers met een vluchtelingenachtergrond aan te nemen.

Crash the ceiling

Wil je de kansen van nieuwkomers écht verbeteren, dan moet je die factoren tegelijkertijd aanpakken. En het mooie is: dat kán ook! Elke dag wordt er bij veel organisaties in Nederland gewerkt aan het meer divers en inclusief maken van hun systemen en werkvloer. Elke dag werken heel veel nieuwkomers aan hun taalkennis en proberen ze hun netwerk te vergroten. En elke dag zijn er vele maatschappelijke initiatieven en organisaties hard aan het werk om de beeldvorming te doen kantelen. Wij als Refugee Talent Hub, en vele andere met ons. Om mensen een gezicht te geven en te laten zien: vluchtelingen zijn professionals die toevallig ergens anders geboren zijn.

European Business Summit on Refugees

De dag voor Wereldvluchtelingendag, was ik in Parijs bij de European Business Summit on Refugees. En wat daar gebeurde was inspirerend: meer dan 40 grote bedrijven, waaronder een aantal van onze partners, spraken af om 250.000 (!) vluchtelingen op weg te helpen naar een baan. En dat is groot, maar ook in het klein gebeuren er mooie dingen. De bakker op de hoek die een vluchteling aanneemt om hem te helpen in zijn zaak, bijvoorbeeld. Het hoeft niet groots en meeslepend. Mijn oproep is dan ook: doe mee. Laten we met z’n allen dat canvas plafond doorbreken. Voor mens, organisatie en maatschappij.

-Wilma Roozenboom

P.S. Komende maandag publiceren we een whitepaper met interessante artikelen naar aanleiding van ons event Nieuwkomers & Werk. Was je er niet bij en wil je toch graag de whitepaper ontvangen? Stuur ons dan even een mailtje en we zorgen dat jij hem ook in je inbox krijgt.